با توجه به سنجش و ارزیابیهای پیدرپی از مددجویان دیالیز و مشکلاتی که از طرف اغلب مدجویان گزارش شده به این نتجیه رسیدیم که بنا به ضرورت، موضوعات مهم در حیطه روانشناسی به جهت خودآگاهی مددجویان در داخل بخش و با نظارت مدیریت، جلساتی در بخش با موضوعات مشخص برگزار شد. و بعد از آن خلاصه مطالب به صورت بروشور بین مدجویان توزیع گردید. موضوعات ارائه داده شده شامل آناتومی احساسات و راه های مقابله با اضطراب، افسردگی و راه های مقابله با آن، رضایت درونی و راهکارهایی برای شاد زیستن. در جلسه آناتومی احساسات و راه های مقابله با اضطراب توضیح داده شد که چگونه افکار و باورهای بنیادین ما با احساسمان و در نتیجه رفتارمان ارتباط دارد که در این مطلب خلاصه ای از جلسات ذکر شده است که به شرح زیر می باشد:
هرگاه عاطفه خاصی را احساس کنید تمام سیستم فعال می شود. این سیستم شامل افکار و تصاویری است که وارد ذهنتان می شود، خاطراتی که به آن دسترسی دارید، جنبه هایی از خود یا جهان اطرافتان است که بر آن تمرکز می کنید. احساس اضطراب(ناسلامت) موضوع آن تهدید یا خطر است و در این حالت افکار انعطاف ناپذیر و یا افراط و تفریط دارد.
چند راهکار مقابله با اضطراب
زمانی که تصور ذهنی و غیر واقعی داریم با پیش بینی کردن اتفاقات به صورت منفی و با بزرگتر جلوه دادن آن، اضطرابمان بیشتر می شود.
-1- از آنجا که گفتن لغاتی مانند وحشتناکه، غیرقابل ممکنه اضطراب را افزایش میدهند، از گفتن این لغات باید پرهیز کنیم.
-2- مواجه شدن مکرر با ترس هایتان: ترسهایی که دارید را مشخص نموده و سعی کنید مدام با آنها روبرو شوید(اجتناب از ترس مساوی است با از بین نرفتن آن)
-3- کنار گذاشتن رفتارهای ایمن: می توانید با برعکس کردن اضطرابتان به آن غلبه کنید: یکی از راه ها این است که اجازه دهید آن ترس و نگرانی کار خودش را انجام دهد. باید توجه داشته باشید که کارهایی که در کوتاه مدت برای جلوگیری از اضطرابتان انجام می دهید در دراز مدت اضطراب شما را تثبیت خواهد کرد (اغلب اوقات راهکارهای مقابله ای ما برای اضطراب،اضطرابمان را بیشتر می کند)
-4- انجام اعمال خود مراقبتی: مراقبت از خود، داشتن امید به آینده و باور به اینکه شرایط گذراست به شما کمک می کند راحت تر با استرس ناشی از شرایط سخت سازگار شوید. بیشتر اوقات اضطرابمان برای انجام کارهایی است که باید برای خود انجام دهیم و توانایی انجام آن را داریم ولی انجام نمی دهیم چون کارهایی که خارج از کنترل ماست کمتر باعث اضطراب ما می شود.
-5- انجام حرکات ورزشی: یکی از روش های آرام سازی و غلبه بر اضطراب، انجام حرکات ورزشی و یوگا می باشد که برای تمرکز و بودن در زمان حال بسیار مناسب است که نیاز به آموزش دارد تا مهارت در زمان حال بودن را بیاموزیم (مایند فولنس).
در جلسه ای که موضوع آن به کاربردن راهکارهایی برای شاد زیستن بود، چگونگی جایگزین شدن باورهای اصلاح شده با باورهای غلط بنیادین توضیح داده شد. که این باورها از کودکی توسط والدین و فرهنگ خانواده انتقال داده شده مانند این باور که کسی که تا الان سختی کشیده همیشه قرار است در سختی و رنج باشد. از نظر روانشناسی، مسیر رشد و تحول شما ر پیشینه زندگی و برنامه ژنتیکی شما تعیین می کند. ولی شما اسیر گذشته نیستید مگر اینکه خودتان بخواهید. اگر گفتگوی درونی منفی را به مثبت تبدیل کنید، احساسات منفی به مثبت تبدیل می شود. شاید فکر کنید ساده انگاری است ولی در واقع اظهارات مثبت، احساس مثبت ایجاد می کند به ویژه اگر با تمایلاتتان همخوانی داشته باشد. گفتگوی درونی اصلاحی مانند گذشته، دیگر گذشته و من می توانم آن را رها کنم، نباید ناراحتی های گذشته را همیشگی کنم. درست است که گاهی مانند بچه های ترسو رفتار می کنم اما رفتارم مثل بزرگسالان شجاع است. باور مثبت: تو می توانی خود را از دام ناراحتی های گذشته برهانی. با آگاهی به گفتگوی درونی و اصلاح آن احساس ما نیز تغییر خواهد کرد. در جلسه ای که با موضوع افسردگی مطرح گردید، به توضیح نشانه های افسردگی پرداخته شد که شامل افکار قوی و منفی مداوم درباره خود، احساس گناه، پایین آمدن سطح انگیزه و فعایت، سرزنش خود، خودگویی های درونی منفی و وجود اختلالات خواب بود.توضیح آنچه موجب تقویت افسردگی می شود:
یک سری از کارهایی که در تلاش برای از بین بردن افسردگی انجام می دهیم در واقع ممکن است به بدتر شدن نشانه ها بینجامد.
(مثلا تظاهر به اینکه همه چیز خوب است و درباره آن با کسی صحبت نکنیم) در صورتیکه فکر می کنیم آن کارها برایمان مفید است. هنگامی که افراد افسرده هستند به اشتباه هر چه خلقشان تعیین می کند انجام می دهند و در ادامه اصلی ترین کارهایی که باعث تقویت افسردگی می شود توضیح داده شد که به شرح زیر می باشد:
-1- احساس اینکه نمی توانید وظایف روزانه ا انجام دهید و عدم انجام فعالیت هایی که قبلا انجام می دادید مانند ماندن در رختخواب چون فکر می کنید نمی توانید روزتان را آغاز کنید.
-2- به تاخیر انداختن کارها: اجتناب از انجام کارهای خاص مانند تعیین قرار ملاقات و تماس های تلفنی زیرا فکر می کنید مواجهه با آن ها دشوار است.
-3- نا امیدی: فکر کردن درباره اینکه اوضاع هرگز بهتر نخواهد شد.
-4- تکرار مکرارات موضوعی در ذهن بدون اینکه کاری برای آن انجام دهید(نشخوار فکری)
نشخوار فکری فرایند چرخشی است که در آن بارها و بارها یک امر خاص در ذهن تکرار می شود. مانند این سوال ها: چرا این اتفاق برای من اتفاق افتاد؟ چه کارهایی می توانستم انجام دهم که جلوی این اتفاق را بگیرم.این ها همه افکار مخرب هستند و جزو نشخوار فکری به حساب می آیند.
تکنیک هایی برای جلوگیری از نشخوار فکری:
-1- مشغول به کاری شوید: یکی از مفیدترین کارهایی که می توانید انجام این است که ذهنتان را به موضوعی به جز مشکل مورد نظر معطوف کنید. زمانی که نیروی حیات شما جذب فعالیتی میشود، ورود به نشخوار فکری برایتان دشوارتر می گردد. این نوع فعالیت ها مانند انجام کارهای خانه همراه با رادیوی روشن برای دورکردن توجه از افکارتان.
-2- ورزشکردن: فعالیت های ایروبیک می تواند فرایند های فکری مخرب را از شما دور کند.(فعالیت های ورزشی نزدیک به زمان خوابتان نباشد) نشخوار فکری زمانیکه خارج از خانه و همراه با دیگران هستید دشوارتر است.
-3- در مسیریابی دوباره برای افکارتان مهارت کسب کنید:
شما میتوانید با تمرین و بدست آوردن مهارت ماهیچه های ذهنتان را قوی کرده و بر افکارتان تسلط داشته باشید(دقیقا مثل ورزش کردن که باعث تقویت ماهیچه های بدن می شود).